یکی از محصولات پرکاربرد در ساخت و ساز انواع سوله، اسکلت های فلزی، استراکچرهای پنل های خورشیدی و غیره، پروفیل Z است. پروفیل Z در سایزهای مختلف به بازار عرضه می شود و برای همین خواهان زیادی دارد. اما خود پروفیل دقیقا چیست؟

از لحاظ لغوی، پروفیل به معنای سطح مقطعی ثابت در طول مشخص است. شکل پروفیل ها عموما مستطیل یا مربع است و در ابعاد کوچک و بزرگ تولید می شوند. پروفیل ها از لحاظ اقتصادی بسیار به صرفه بوده و در پروژه های صنعتی، ساختمانی و عمرانی، خودروسازی، کشتی سازی، ماشین سازی غیره بسیار مورد استفاده هستند.
ویژگی جالبی که پروفیل دارد اینست که علاوه بر مقرون به صرفه بودن، تعادل و استحکام سازه را برقرار می کند. برای همین است که فعالان صنعتی و تولید کنندگان توجه خاصی به این محصول دارند. پروفیل از لحاظ شکل سطح مقطع به دو دسته باز و بسته تقسیم می شود که پروفیل Z در دسته پروفیل های باز قرار می گیرد که در بخش بعدی درباره آن توضیح می دهیم. پس با ما همراه باشید.

پروفیل باز چیست؟

پروفیل های باز به محصولات فولادی گفته می شود که مقطعی باز، بدون خط جوش و طول ثابتی دارند و به روش شکل دهی سرد، تولید می شوند. به دلیل فرآیند شکل دهی سرد، این پروفیل ها ابعاد دقیقی دارند. همچنین سطح آنها صاف است. این پروفیل ها از ورق سیاه(گرم) ،روغنی(سرد) ، گالوانیزه و استنلس استیل بدست می آیند که خاصیت ضد زنگ دارند و دارای ویژگی های منحصر به فرد زیر هستند:

1. قابلیت جوش پذیری بالا
2. قابلیت پانچ و پرسکاری
3. ضد حریق
4. استحکام بالا
5. نصب آسان
6. رنگ پذیری بالا
7. قابلیت برشکاری خوب

انواع پروفیل های باز

پروفیل های باز بر اساس شکل و سطح مقطعی انواع مختلفی دارند که رایج ترین آنها به شرح ذیل می باشد:

1. پروفیل C (سی چنل)
2. پروفیل z
3. پروفیل U
4. پروفیل زیگما
5. پروفیل های گلخانه ای
6. پروفیل چهارچوب فلزی
7. پروفیل های پنجره
8. پروفیل زهوار
9. پروفیل نبشی فرمینگ
10. پروفیل گاردریل
11. پروفیل های کناف

پروفیل z چیست؟

این پروفیل مانند تصویر زیر به شکل حرف Z انگلیسی است. همانطور که در تصویر زیر می بینید، پروفیل Z از سه بخش بال، ارتفاع و لبه تشکیل شده است. ارتفاع متداول این محصول 180 میلیمتر است اما در شرکت سریر صنعت امیر، ارتفاع این پروفیل ها از 120 الی 450 میلیمتر تولید می شود که بر اساس طراحی سازه کاربرد دارد و عرض گسترده آنها نیز متفاوت است.

طبق استاندارد ملی ایران(ISIRI 7335) اندازه بال ها 60 میلیمتر، ضخامت 2.5 و 3 میلیمتر و اندازه لبه ها 22 میلیمتر می باشد. طول این محصول استانداردی ندارد و مطابق با نقشه های سازه و توافق بین خریدار و  فروشنده می باشد. شرکت سریر صنعت امیر توانایی تولید پروفیل Z با اندازه ارتفاع از 120 الی 450 میلیمتر، اندازه بال ها، 40 الی 150 میلیمتر، اندازه لبه ها 10 الی 30 میلیمتر و ضخامت 1 الی 4.5 میلیمتر مطابق با سفارش مشتری را دارد که این قابلیت باعث شده طیف گسترده ای از درخواست ها را به خوبی پاسخگو باشد.

بال یا عرض این محصول حداکثر 6 سانتی متر، ضخامت آن 2، 2.5 و 3 میلی متر و لبه آن هم 1.5 تا 2 سانتی متر است. طول استاندارد این محصول حداکثر12 متر است ولی بر اساس سفارش مشتری می توان آن را به هر طولی برش داد که این را مرهون قابلیت برشکاری خوب این محصول است.

روش تولید پروفیل z

تولید این محصول به دو روش پرس برک و رول فرمینگ انجام می شود. در روش پرس برک که توسط دستگاه پرس 6، 9 و یا 12 متری انجام می شود ابتدا ورق به عرض و طول مورد نظر برش شده و تبدیل به شیت می شود. سپس شیت ورق بین قالب های سنبه و ماتریس دستگاه پرس برک قرار داده شده و بر روی ورق خم ایجاد می شود. عملیات خمکاری در چند مرحله انجام شده  و در نهایت پروفیل Z تولید می شود. در این روش، با توجه به نیاز به دقت نیروی انسانی و همچنین ایجاد اعوجاج پس از برش ورق، محصول تولیدی از کیفیت نسبتا پایینتری نسبت به رول فرمینگ دارد. همچنین  ممکن است ابعاد سطح مقطع در طول پروفیل یکنواخت و یکسان نباشد و به همین دلیل از روش دوم که دقیق تر است استفاده می شود.
در روش رول فرمینگ که پیشنیاز آن دستگاه نواربر(اسلیتر) است، پس از برش طولی و تبدیل کلاف به نوار فولادی ابتدا نوار ورق فولادی در داخل رولگیر دستگاه قرار داده می شود سپس، ورق از بین تعداد زیادی غلتک و یا قالب های مدور(رولر) عبور داده شده و طی چند مرحله تبدیل به پروفیل Z شکل می شود. پس از عملیات فرمینگ، پروفیل بطول درخواستی مشتری توسط گیوتین و یا تیغه ای برشی مدور برش داده شده و در نهایت بوسیله شتاب دهنده، به سمت میزی که اصطلاحا میز بار انداز نام دارد هدایت می شود و آماده بسته بندی می گردد. پروفیلZ را می توان مطابق با نقشه، با سوراخ(پانچ) و یا بدون سوراخ تولید کرد که این عملیات سوراخکاری(پانچینگ)، قبل از فرمینگ بر روی سطح گسترده ورق و یا بعد از فرمینگ بر روی پروفیل تولید شده و قبل از برش انجام می گیرد. از مزایای روش رول فرمینگ یکنواختی ابعاد سطح مقطع، عدم محدودیت در طول، کاهش ضایعات ناشی از تولید، کاهش خطای نیروی انسانی، کیفیت بالای محصول تولیدی و اقتصادی بودن آن می باشد.

در شرکت سریر صنعت امیر پروفیلZ به روش رول فرمینگ در طول های مختلف (حداکثر13 متر) و اشکال و ابعاد مختلف پانچ تولید می گردد.

کاربرد  پروفیل Z

اکنون که با تمامی پروفیل های باز آنها آشنا شدیم، می خواهیم به بررسی دقیق تر کاربرد پروفیل Z بپردازیم. کاربرد رایج این محصول بیشتر در ساخت سوله و سقف های سالن ورزشی است. با این حال، از این محصول فقط در سقف های سوله استفاده نمی شود. قدرت این محصول است که در ساخت انواع سازه های دیگر هم کاربرد داشته باشد که در زیر توضیح داده شده اند:

پنل خورشیدی. یکی از کاربردهای جالب این محصول، ساخت پنل خورشیدی است. پنل خورشیدی وسیله ای است که انرژی خورشیدی را می گیرد و آن را تبدیل به انرژی برق می کند و در مصرف برق بسیار صرفه جویی می کند. از پروفیل Z برای اتصال صفحه خورشیدی به پایه های پنل های خورشیدی استفاده می شود.

1. ساخت اسکلت فلزی. یکی از موارد پرمصرف این محصول، ساخت اسکلت فلزی است. اسکلت فلزی متشکل از ستون های عمودی و افقی است که بوسیله جوشکاری یا پیچ و مهره به یکدیگر متصل می شوند. از این محصول همراه با دیگر مقاطع فولادی مانند تیرآهن برای ساخت سازه های بسیار بزرگ مانند گاراژ، انبار، کارگاه ها و کارخانه ها استفاده می شود.
2. ساخت ساپورت لوله کشی. خط های انتقال لوله انتقال نفت و گاز به دلیل اینکه از مسیرهای نامساعد طبیعی عبور می کنند نیاز به یک تکیه گاه قوی دارند. پروفیل زد این کار را به خوبی انجام می دهد و به عنوان المان قدرتمندی به کمک سازه می آید.
3. تقویت ساختمان های چند طبقه. هر چه طبقات ساختمان بیشتر شود، بالتبع فشار و بار وارده روی ستون های اصلی بیشتر می شود. از این  محصول علاوه بر انتقال نیرو ، به عنوان عضو اضافی برای تحمل بار ساختمان های چند طبقه استفاده می شود. همچنین با این کار، تا حدی مقاومت ساختمان را در برابر زلزله بالا می برد.
4. ساخت مقاطع مرکب. امروزه به دلیل پیشرفت های زیاد در علوم عمرانی، ساخت مقاطع مرکب رایج شده است. مقاطع مرکب ترکیبی از بتن و ستون هستند که مقاومت بسیار زیادی دارد. از پروفیل Z در تولید این مقاطع نیز استفاده می شود.

مزایای استفاده از پروفیل z

1. امکان تولید بر اساس سفارش مشتری:مهم ترین مزیت این محصول امکان برش و تولید آن بر اساس ابعادی است که مشتری ارائه می دهد. این محصول یک مزیتی که دارد اینست که می توان آن را با استفاده از رول فرمینگ به روش سرد شکل داد و در ابعاد متنوع تولید کرد. از این رو، بیشتر خریداران به دنبال تولید کننده ای هستند که ابعاد را طبق نیاز پروژه آنها بسازند.شرکت سریرصنعت امیر برای اولین بار در ایران و به عنوان اولین کارخانه ، میتواند پروفیل Z را طبق در خواست شما از ارتفاع 120 تا 450 میلیمتر به روش رول فرمینگ تولید نماید.
2. مقرون به صرفه: استفاده از این پروفیل از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است  زیرا در پروژه های بزرگی مانند ساخت یک سالن ورزشی یا سوله، حمل و نقل و باربری آنها نسبت به تیرآهن راحت تر و در تُناژ بالاتری می توان آن را بارگیری کرد.
3. دوام بالا: با توجه به اینکه این پروفیل را می توان از ورق گالوانیزه تولید کرد و یا پس از تولید از ورق گرم، در مراکز خدمات گالوانیزه گرم، سطح آن را پوشش گالوانیزه نمود ویا توسط رنگ های صنعتی اپوکسی پوشش داد، درنتیجه باعث افزایش مقاومت آن در مقابل خوردگی و زنگ زدگی می گردد و دوام آن در برابر عواملی چون رطوبت، برف و باران افزایش می یابد.

4. طراحی منحصر به فرد: شکل محصولات فولادی در سازه ها نیز بسیار مهم است. طراحی بی نظیری که این پروفیل Z دارد باعث زیبایی نمای ساختمان هم می شود. همچنین سطح مقطع این محصول به نحوی است که به خوبی بار وارده به سازه را پخش می کند و فشار را تنها در یک محل متمرکز نمی کند.

5. وزن کم: از وزن کم این پروفیل هم نمی توان غافل شد. در مقایسه با مقاطع فولادی دیگر مانند تیرآهن که وزن زیادی دارند، این محصول کم وزن بوده و در نتیجه وزن کلی اسکلت فلزی را پایین می آورد.

•  از وزن کم این پروفیل هم نمی توان غافل شد. در مقایسه با پروفیل های باز دیگر مانند تیرآهن که وزن زیادی دارند، این محصول کم وزن بوده و در نتیجه وزن کلی اسکلت فلزی را پایین می آورد.

عوامل مؤثر بر قیمت پروفیل زد

محصولات فولادی یکی از بزرگترین صنایع فعال کشور است که زنجیره ای از کسب و کارهای مهم کشور مانند ساختمان سازی، معدن، باربری و بازرگانی را به یکدیگر متصل می کند و از این رو با بالا رفتن قیمت کالاها و میزان عرضه و تقاضای هر یک از صنایع دخیل در آهن آلات ، قیمت این محصول هم تغییر می کند. از عوامل تأثیرگذار روی قیمت این محصول می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. نوسانات قیمت ارز: صنعت فولاد حوزه ای است که بسیار به صادرات و واردات وابسته است. سیگنال های منفی و مثبتی که از ارزهای مختلف به ویژه دلار به بازار فولاد ارسال می شود، یکی از عامل های اصلی تأثیر گذار در قیمت پروفیل زد است.
   قیمت ورق سیاه. ورق سیاه که ماده اولیه پروفیل سیاه است تأثیر زیادی روی قیمت این محصول دارد. ورق سیاه به دلیل اینکه شریان حیاتی صنایعی مختلفی مانند خودروسازی، ساختمان سازی، پتروشیمی، هواپیمایی و حتی لوازم خانگی است، با تغییر قیمت این محصول، نه تنها قیمت پروفیل زد تغییر می کند بلکه صنایع دیگر را هم تحت تأثیر خود قرار می دهد.
2. قیمت سنگ آهن: سنگ آهن ماده اولیه اکثر محصولات فولادی بویژه پروفیل زد است که از معدن آهن استخراج می شود. با بالا رفتن قیمت سنگ آهن، قیمت محصولات فولادی هم با آن تغییر می کند. هرچه معادن، تولید سنگ آهن خود را در اثر اوضاع نا به سامان اقتصادی کاهش دهند، تعادل عرضه و تقاضا برهم خورده و درنتیجه قیمت محصولات فولادی افزایش می یابد.
3. هزینه باربری:هزینه های حمل و نقل داخلی و خارج از کشور بسته به زمان ارسال، هزینه سوخت و شرایط اقتصادی، متغییر است. به عنوان مثال، ممکن است روزی در کشور به طور ناگهانی هزینه سوخت بالا برود که در نتیجه هزینه های باربری را هم افزایش می دهد و از این رو قیمت پروفیل Z هم تا حدی بالا می رود. توجه کنید که هزینه سوخت فقط به کامیون و تریلی که گازوئیل باشد محدود نمی شود بلکه سوخت کشتی را هم شامل می شود.
4. تورم جهانی: تورم جهانی روی این قیمت محصول تأثیر به سزایی دارد. حوادث نا خواسته ای مانند کرونا که طی چند سال اخیر دنیا را درگیر خود کرده است، اقتصاد بازارهای جهانی را بسیار تحت تأثیر قرار داد که با افزایش قیمت تمام شده محصولات فولادی و تورم همراه بود. از این رو، تورم جهانی همواره روی قیمت این محصول تأثیر داشته است.
5. میزان عرضه و تقاضا: عرضه و تقاضا دو مسئله اصلی در اقتصاد یک کشور است. یک قانون اصلی در عرضه و تقاضا وجود دارد که می گوید هرچه تقاضایی برای کالایی بیشتر باشد ولی عرضه آن کم باشد، قیمت آن بیشتر می شود. این امر به ویژه در بازار فولاد بسیار بارز است. هر چه پروفیل در بازار کمیاب شود، طبیعی است که قیمت آن هم بالاتر برود.
6. وزن پروفیل: پروفیل Z از مقاطع باز نیمه سنگین است که با بالا رفتن ضخامت، وزن آن هم بالا می رود. به عنوان مثال پروفیل Z با ضخامت 3 میلی متر وزنی برابر با 44 کیلوگرم دارد ولی زد با ضخامت 2 میل وزنی برابر با 30 کیلوگرم دارد. البته این میزان وزن، تلرانس دارد و ممکن است روی باسکول فرق کند.
7. قیمت اسلب: اسلب که یکی از ماده های اولیه ورق فولادی و پروفیل Z است، روی قیمت پروفیل Z تأثیر گذار است. اسلب یا تختال که محصول میانی برخی کارخانه های فولادی است برای تولید ورق های فولادی مانند ورق سیاه و ورق گالوانیزه به کار می رود. پس هر اندازه قیمت این ماده تغییر کند، قیمت پروفیل Zهم دستخوش تغییرات خواهد شد.

جنس پروفیل زد

جنس پروفیل Z از ورق گرم است که طبق استانداردهای ایرانی و جهانی تولید می شود. کیفیت ورق گرم بسته به کاربرد در ساخت این محصول، St37 و St52 است که ترکیبات شیمیایی مختلفی دارند.

استاندارد پروفیل Z

مواد اولیه این محصول طبق استاندارد آلمانی DIN 17100(RSt37-2) و استاندارد اروپایی EN 10025(S235JR) به دست می آید. S235JR کنار استاندارد اروپایی بیانگر گرید فولاد آن است. این گرید، فولادی است که برای مصارف ساختمانی ساخته شده است و برشکاری خوبی دارد. این فولاد قابلیت جوش پذیری بالایی دارد و برای همین برای تولید پروفیل Z استفاده می شود. حداقل مقاومت تسلیمی این فولاد برای پروفیل 165 مگا پاسکال  است که بیانگر میزان تغییر شکل پلاستیک در یک قطعه فولادی است. استاندارد ملی این محصول ISIRI 7335 با عنوان “پروفيل سرد شكل داده شده  -Zويژگيها” می باشد.

سخن آخر

پروفیل Z یکی از محصولات بسیار پرکاربرد است که در ساخت سازه های متعدد مانند سقف سوله و سالن های ورزشی، پنل خورشیدی، اسکلت فلزی، ساپورت لوله کشی و مقاطع مرکب استفاده می شود. همانطور که گفته شد، این محصول که از ورق سیاه با کیفیت های St37 و St52 به دست می آید که ارتفاع آن از 12 تا 45 سانتی متر بوده که با ضخامت های 2، 2.5، 3 و 4 میلی متر تولید می شود.
شرکت  سریر صنعت امیر تولید کننده پروفیل Z استاندارد در کشور است که با بهره گیری از دستگاه های مجهز شکل دهی سرد و خط تولید پیشرفته، این محصول را در سایزهای مختلف تولید می کند. برای مشاوره رایگان در مورد پروژه های خود و همچنین استعلام قیمت با کارشناسان ما در ارتباط باشید.