انواع ورق سیاه
ورق سیاه در بسیاری محصولاتی که در اطراف خود می بینیم، یافت می شود. به عنوان مثال، محصولاتی مانند آبگرمکن، شاسی ماشین های سنگین، رینگ های خودرو و غیره از ورق سیاه ساخته می شوند. بر اساس جنس و گرید فولاد، این محصول کاربردهای مختلفی دارد. برای اینکه با انواع ورق سیاه آشنا شویم، ابتدا درباره ورق سیاه توضیح مختصری می دهیم.
ورق سیاه چیست؟
ورق سیاه یا ورق نورد گرم محصولی فولادی است که در دمای بسیار بالا تحت فشار غلتک های نورد قرار می گیرد. به دلیل گرمای زیاد، رنگ این ورق کمی تیره می شود و به همین علت در بازار به ورق سیاه معروف است. این محصول، در بازار به دو حالت رول و شیت به بازار عرضه می شود.
از آنجاییکه این ورق از لحاظ ترکیبات شیمیایی مختلف تشکیل شده است، به چندین دسته متفاوت تقسیم می شود. ورق سیاه بر اساس استانداردهای آمریکا ( ASTMوAISI) و آلمان (DIN 17100) تولید می شود، انواع مختلفی دارد که در زیر به بررسی آنها می پردازیم.
انواع ورق سیاه
ورق سیاه از آلیاژها و ترکیبات شیمیایی مختلف تشکیل شده است و به همین دلیل در بازار از لحاظ جنس به سه دسته ورق سیاه St37 (معمولی)، ورق سیاه St44 و ورق سیاه St52 (صنعتی) تقسیم می شود که در ایران این دسته بندی رایج است. هریک از آنها، ویژگی ها و مشخصات خاص خود را دارند که در زیر آنها را توضیح داده ایم.
- ورق سیاه St37. پرکاربرد ترین ورق سیاه است که در ساخت محصولاتی مانند نبشی، ناودانی، پنجره و غیره استفاده می شود. این نوع ورق کربن کمتری دارد و برای همین از دسته فولادهای نرم به حساب می آید. با این حال وجود عناصری مانند منگنز، استحکام این محصول را بیشتر کرده است و در عین به عنوان اکسیژن زدا و پاک کننده عمل می کند. همچنین وجود فسفر در این محصول هم مقاومت کششی محصول را بالا می برد و هم قابلیت ماشین کاری آن را بهبود می بخشد.
- ورق سیاه St44. این ورق که بر اساس استاندارد آلمانی DIN17100 تولید می شود رایج ترین ورق است که از فولاد ساختمانی کربنی بدست می آید. از این محصول در ساخت پل، صنایع پتروشیمی و هواپیمایی استفاده می شود. از مزایای این ورق می توان به جوشکاری و مقاومت بالا اشاره کرد. همچنین این ورق را می توان ماشین کاری کرد و برای همین خریداران زیادی دارد زیرا می توانند از آن محصولات زیادی مانند پروفیل زد، چهارچوب فلزی و غیره بسازند.
- ورق St52. ورق St52 یا ورق سیاه صنعتی، از آلیاژهای مختلفی تشکیل شده است که سختی آن را نسبت به ورق St37 بیشتر می کند. به عنوان مثال عنصر سیلیسیم به کار رفته در این ورق، در آهن حل می شود و مقاومت ورق را بیشتر می کند. از این محصول که ضخامت بیشتری دارد برای ساخت دیگ های بخار، مخازن تحت فشار، لوله های انتقال آب، ساخت خودرو و ساخت سازه های صنعتی مانند سوله استفاده می شود. از مزایای این ورق می توان به خاصیت ضد ضربه بودن آن اشاره کرد که این ویژگی را مرهون ضخامت بالای آن است.
مشخصات ورق سیاه
مشخصات ورق سیاه بر اساس ترکیبات شیمیایی و ویژگی های مکانیکی آن ارائه می شود. برای اینکه با مشخصات این ورق بیشتر آشنا شویم، ابتدا آنالیز شیمیایی تک به تک آنها را نشان می دهیم و سپس ویژگی های مکانیکی آنها را ارائه می دهیم.
مشخصات انواع ورق سیاه از لحاظ ترکیبات شیمیایی
- ورق St37
| کربن | سیلیسیم | منگنز | فسفر | گوگرد | نیتروژن |
| ≤0.20 | – | ≤1.40 | ≤0.045 | ≤0.45 | ≤0.009 |
- ورق St44
| کربن | سیلیسیم | منگنز | فسفر | گوگرد | نیتروژن |
| 0.21 | – | 1.50 | ≤0.045 | ≤0.45 | 0.012 |
- ورق [1]St52
| کربن | سیلیسیم | منگنز | فسفر | گوگرد | نیتروژن |
| 0.23 | <0.60 | <1.60 | 0.045 | 0.045 | ≤0.009 |
مشخصات انواع ورق سیاه از لحاظ ویژگی های مکانیکی
- ورق St37
| ازدیاد طول (%) | مقاومت کششی (MPa) | مقاومت تسلیمی (MPa) |
| 22 | 370 | 300 |
- ورق St44
| ازدیاد طول (%) | مقاومت کششی (MPa) | مقاومت تسلیمی (MPa) |
| 20-19 | 410 | 275 |
- ورق St52
| ازدیاد طول (%) | مقاومت کششی (MPa) | مقاومت تسلیمی (MPa) |
| 13 | 630 | 310 |
گریدهای فولاد ورق سیاه
گریدهای فولاد ورق سیاه برگرفته از فولاد به کار رفته در آن است که انواع مختلفی دارد. وقتی صحبت از ترکیبات شیمیایی و خواص مکانیکی مانند استحکام کششی، استحکام برشی، چقرمگی، سختی و شکل پذیری می‌شود، دانستن گریدهای ورق سیاه مهم است.
فولاد کربنی نورد گرم که در ورق سیاه وجود دارد یک آلیاژ فلزی است که بالاتر از دمای تبلور مجدد نورد می شود. تشکیل فولاد کربنی نورد گرم در این دمای بالا به آن خواص مکانیکی عالی می دهد. گریدهای مختلف این ورق بر اساس استاندارد ASTM و AISI در زیر توضیح داده شده اند.
- A36. فولاد A36 یکی از محبوب ترین گریدهای نورد گرم است که فولادی کم کربن نام دارد، زیرا وزن کربن آن به طور کلی بین 0.25 تا 0.29 درصد است. مزیت مهم این گرید اینست که قابلیت ماشینکاری، جوشکاری بسیار زیادی دارد. این گرید فولاد بسیار مناسب برای ساخت ناودانی، نبشی، پروفیل زد و قوطی های فولادی است.
- C1010 و C1018. AISI C1010 و AISI C1018 دو فولاد نورد گرم هستند که بسیار شبیه به هم هستند و کربن پایینی دارند. در واقع، تنها تفاوت قابل توجه بین این دو گرید، کربن آنهاست. وزن کربن C1010 بین 0.08 و 0.13 درصد است در حالیکه وزن کربن C1018 از 14 تا 0.20 درصد تلرانس دارد. این میزان تفاوت منجر به تغییرات جزئی در شکل پذیری و استحکام کششی شود ورق می شود. این دو گرید ورق هر دو قابلیت جوشکاری و ماشینکاری دارند و در مقایسه با فولادهای آلیاژی و پر کربن، شکل دهی آسانی دارند و برای همین در ساخت ساختمان، قطعات خودرو و حتی لوازم خانه مورد استفاده است.
- A1011: A1011 یکی دیگر از گریدهای فولاد نورد گرم است که دارای مقادیر کمی از عناصر کمیاب است که آن را به یک فولاد همه کاره تبدیل می کند. از این گرید فولاد به طور گسترده در ساخت سازه های فولادی، بدنه خودرو و حتی درام استفاده می شود.
- C1026. C1026 گریدی است که بسیار شبیه گرید A36 است. میزان کربن این گرید، بین 0.22 تا 0.26 درصد است. همچنین خواص مکانیکی این گرید مشابه گرید A36 است. از این گرید برای ساخت قطعات خودرو و انواع پروفیل های ساختمانی استفاده می‌شود.
- A500. A500 یکی دیگر از گریدهای نورد گرم کم کربن است که 0.26 درصد کربن دارد. یکی از تفاوت های اصلی بین گریدهای A500 و A36 محصولاتی است که از این گرید بدست می آیند. همانطور که قبلا ذکر شد، A36 در ساخت ناودانی، نبشی، پروفیل زد مورد استفاده است در حالیکه از گرید A500 برای ساخت انواع قوطی های ساختمانی استفاده می شود.
سخن آخر
ورق سیاه بر اساس جنس در بازار ایران به 3 گروه اصلی St37، St44 و St52 دسته بندی می شود. طبق استانداردهای آمریکایی ( ASTMو AISI)، ورق سیاه بر اساس گرید به 5 دسته A36، C1010 و C1018،A1011، C1026 و A500 تقسیم بندی می شود که برای ساخت انواع پروفیل های ساختمانی مانند نبشی، ناودانی، قوطی ، پروفیل زد و همچنین قطعات خودرو مورد استفاده است. شرکت سریر صنعت ارائه دهنده انواع ورق سیاه در ابعاد و ضخامت های مختلف است. برای اطلاعات بیشتر درباره این محصول می توانید با کارشناسان سریر صنعت امیر تماس حاصل بفرمایید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.